01:52 09.12.2024 16+
Декабрь 9 — Ада-чурт Маадырларының хүнү МААДЫРЛЫГ ЧОРУУ КЕЗЭЭ МӨҢГЕДЕ УТТУНДУРБАС Чуртта болуп турар тускайлаттынган шериг операциязынга төрээн чуртун камгалажыр дээш чуртувустуң, чонувустуң айыыл чок чоруу дээш националистерге удур демиселге Улуг-Хем кожууннуң Хайыракан сумузунуң база бир төлептиг оглу Альберт Климентьевич Ондар маадырлыы-биле амы-тынындан чарылган дугайында коргунчуг медээ 2023 чылдың ноябрь айда дыңналып келген. Авазынга, кады төрээннеринге, өөнүң иштинге болгаш ажы-төлүнге ол медээ коргунчуг аар согуг болган. Медээни ТШО-га дайынчы хүлээлгезин күүседип турган акызы дыңнаткан турган. Хайыраканның үндезин чурттакчылары Кызыл-Эник Түлүшевна база Климентий Тавааевич Ондарларның ажылгыр кежээ өг-бүлезинге хөй ажы-төлүнүң хеймери оол төрүттүнген. Ол 4 акызының, 1 угбазының эрге чассыг дуңмазы бооп өссе-даа, кандыг-даа ажылдан чалданмас, кончуг кызымак, дузааргак, топтуг, шевер оол болуп өзүп келген. Ада-иезиниң дузалакчызы бажың ажылын шуптузун кылыр, ачазының орнунга инек үлүүн кадаржыр, кончуг шоваа оол школага эки өөредилгези, томаанныг аажы-чаңы-биле эш-өөрүнүң хүндүткелин чедип алган. Школа соонда Альберт чолаачы курстарынга 1 чыл өөренгеш, шериг хүлээлгезин эрттирип, Чечен дайынынга 2 чыл ишти дайынчы эштеринге ок-чепсек, аъш-чем сөөртүп чолаачылааш, «Дайынның хоочуну» шынзылга бижиктиг чанып келген. Шеригден 2000 чылда халажып келгеш-ле, Кызылдың эмчи училищезинче дужаап киргеш, 2004 чылда фельдшер эртемниг, Сукпак эмнелгезинге ажылчын оруун эгелээн. Тываның регионалдыг хамааты камгалал албанының камгалал авиациязының камгалакчы парашютист фельдшери кылдыр 15 чыл ажыр ажылдаан. Онза байдалдар яамызының хамааты авиациязының 70 чыл оюнда база Онза байдалдар яамызының хамааты камгалалының 85 чыл оюнда шылгараңгай күш-ажылы дээш медальдар-биле шаңнаткан. 2019 чылда хамчыктыг аарыг коронавирус кедерээн үеде «Медицина катастроф» деп «дүрген дуза» салбырының эмчизи кылдыр аарыг улусту дажып, кончуг берге үелерде ажылдаан. Таймыр чартык ортулуктуң Норильск хоорайга эртеминиң аайы- биле база ажылдаан. Сукпакка ажылдап турган үезинде база-ла эмчи кыс Чойгана Александровна-биле өг-бүле тудуп, 2 оолдуг, бир кыстыг болганнар. Сукпак сумузунга улуг чаа бажыңны туткаш, гаражты, чунар-бажыңны боду шевергини кончуг кылдыр кылып алган. Тускайлаттынган шериг операциязы эгелээнде, 55-ки даг-адыгжы бригаданың фельдшери кылдыр дайын шөлүнче аъттаныпкан. Дайын шөлүнге эвээш эвес дайынчы эштериниң амы- тынын камгалаан. 2023 чылдың ноябрьда Донецк областың Ясиноват районунуң Водяное суурун хостажып тургаш, балыглаткан эштерин дайын шөлүнден үндүр сөөртүп, баштайгы эмчи дузазын чедирип турган. Дайынчы даалга алган өөрү четче эвес чедип келген. «Монгол» деп шола аттыг дайынчы эжи шөлге балыг-ладып алырга, кежээ дүжүп, караңгылаарын манап алгаш, 4 кижи үнүпкеннер. Дайын шөлүнден эжин тып, көдүрүп алгаш маңнажып оргаш, оңгуга каш-ла метр четпейн чорда, дайзынның огу дээпкен. Ротаның фельдшери, 55-ки даг-адыгжы бригаданың дайынчызы Альберт Климентьевич Ондар ол-ла черинге амы-тынындан чарылган. Дидим чоруу, амы-тынын харам чокка бергени дээш «Эрес-дидим чорук дээш» деп орден-биле мөчээн соонда шаңнаан. Оон бээр 1 чыл эрткен. Ава кижиге ажы-төлүн чидирери дег коргунчуг үүле чок. Кызыл-Эник Түлүшевна бүдүн чыл дургузунда орта удувайн, дүнелерде олура хонуп, бичии удуй бергенде оглун дүжеп, чоктап, манагзынып чоруурун чугаалаарга, кижи харлыгып, сөглээр сөс безин тыппайн баар. Аныяк назынында чок болган оглунга ава кижи хараадап чорбайн канчаар. Ажы-төлү, уйнуктары авазының чанында-ла болгаш чүгээр, алаагып чоруур. Олары база авазын чааскаандырзын арттырбазын кызыдып, чанында чурттап олурарлар. «Буттарым бастынмайн баарга, оглум мени эмнеп турган, эккеп берген эмнерин ишкеш экижип турган мен. Ам-даа буттарым аарый бергенде оглумнуң айтып берген эмнерин садып ижип чоруур мен. «Ыңай-бээр чоруурда эмнериң утпас сен, авай!» дээнин сактып, үргүлчү эмнерим ап чоруур-дур мен» деп, 81 харлыг ава чугаалап олурар. Школа баштаар чери оглунуң өөренип чораан школазынга «Маадырның партазын» ажыдып турда, Кызыл-Эник Түлүшевна ажы-төлү, уйнуктары-биле киржип, 10 партаны, 20 сандайны школага белек кылдыр садып бергеннер. Дайынчы хүлээлгезин күүседип тургаш аныяк назынында амы-тынындан чарылган эрес-дидим Маадырывыс кезээ мөңгеде уттундурбас!
6906
Оставить сообщение: